DORADZTWO FILOZOFICZNE (philosophical counseling) – to ruch dynamicznie rozwijający się głównie na Zachodzie Europy, a także w Stanach Zjednoczonych, akcentujący sapiencjalny potencjał refleksji filozoficznej. Zwolennicy doradztwa filozoficznego widzą w filozofii wartościowy zbiór metod i narzędzi służących harmonijnemu rozwojowi jednostki ludzkiej. Doradztwo filozoficzne definiuje się również jako dział filozofii akademickiej nobilitujący – sięgające swymi korzeniami antyku – rozumienie filozofii jako sztuki życia. Doradca filozoficzny jest kimś, kto w sposób ciągły rozwija sztukę świadomego słuchania. Uprawiając mentaloterapię, bazuje przede wszystkim na analizie pojęciowej i logicznej, dzięki którym możliwa staje się nie tylko identyfikacja systemu przekonań klienta philosophical counseling, ale też dostrzeżenie kilku równorzędnych rozwiązań podnoszonego przez niego problemu. W autotelicznym procesie doradczo-filozoficznym kluczowa jest kreacja przestrzeni dla nieoceniającego dialogu. Sesje prowadzone przez doradcę filozoficznego mogą być poświęcone nie tak oczywistemu zagadnieniu poznania drugiego „ja” czy problemowi tożsamości.Obszarem, w którym szczególnie użyteczne może być wsparcie doradcy filozoficznego, okazuje się sfera tak zwanych sytuacji granicznych, w tym problemy w rodzaju poczucia bezsensu egzystencji, cierpienia, śmierci bliskiej osoby etc. Na tej podstawie doradztwo filozoficzne bywa zestawiane z przeżywającym obecnie załamanie poradnictwem religijnym czy nawet tradycyjnie rozumianą psychoanalizą i współcześnie rozwijaną psychoterapią. Usługi philosophical counseling mogą być atrakcyjne ponadto w przestrzeni biznesowej, w sytuacjach, w których zawodzą z góry ustalone schematy czy modele, a gdzie jednocześnie konieczne jest podejmowanie decyzji w obliczu ryzyka lub stymulowanie zmian. Doradca filozoficzny, posiadając umiejętność inspirowania do krytycznego, nieszablonowego myślenia, może odegrać ważną rolę w procesie świadomego kształtowania „filozofii” firmy, a także – wchodząc w rolę facylitatora – budowania atmosfery zaangażowania koincydującej z podnoszeniem wydajności pracy.
Bibliografia:
- Amir L.B., Three Questionable Assumptions of Philosophical Counseling, „International Journal of Philosophical Practice” 2004, № 1.
- Baggini J., Macaro A., Filozof na kozetce. Przewodnik po dobrym życiu, tłum. D. Cieśla-Szymańska, Warszawa 2014.
- Barcely J.R., Counseling and Philosophy. A Theoretical Exposition, Boston 1968.
- Bulaczek A., Relacje pacjent – lekarz w psychiatrii aksjologicznej Antoniego Kępińskiego, „Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW” 2013, nr 2.
- Cohen E. D., Philosophy with Teeth. The Be Wedding of Philosophical and Psychological Practices, „International Journal of Philosophical Practice” 2004, № 2.
- Counseling Ethics. Philosophical and Professional Foundations, (eds.) Ch. Jungers, J. Gregoire, New York 2012.
- Czernianin W., Czernianin H., Filozofia jako terapia w perspektywie biblioterapii, „Przegląd Biblioterapeutyczny” 2015, nr 2.
- Dąbrowski K., Dezintegracja pozytywna, Warszawa 1979.
- Derra A., Filozofia jako opis i terapia. Propozycja Ludwiga Wittgensteina, „Diametros” 2006, nr 8.
- Deurzen E., van, Psychoterapia a poszukiwanie szczęścia, tłum. A. Wilkin-Day, Warszawa 2010.
- Drwięga M., Czy „troska o duszę” może być pojęciem użytecznym dla współczesnej filozofii?, „Kwartalnik Filozoficzny” 2016, nr 4.
- Duplass J.A., The Idea of a Social Studies Education. The Role of Philosophical Counseling, New York 2018.
- Essays on Philosophical Counseling, (eds.) R. Lahav, M.V. Tillmanns, Lanham – New York – London 1995.
- Fabjański M., Wędrówki filozoficzne, Warszawa 2003.
- Fabjański M., Stoicyzm uliczny. Jak oswajać trudne sytuacje, Warszawa 2010.
- Fabjański M., Zaufaj życiu. Nie zakochuj się w przelatującym wróblu,Warszawa 2014.
- Femiak T., O błędach percepcyjnych i problemach wynikających z błędnego postrzegania rzeczywistości, czyli o poradnictwie filozoficznym dla bezrobotnych, [w:] Polskie ethos i logos, (red.) J. Skoczyński, Kraków 2008.
- Femiak T., O psychoontologii, czyli o badaniach psychologicznych inspirowanych poglądami filozoficznymi, „Edukacja Filozoficzna” 2008, nr 46.
- Femiak T., Terapia filozoficzna, czyli doradztwo filozoficzne w działaniu, [w:] Psychoterapia. Pogranicza. Podręcznik akademicki, (red.) L. Grzesiuk, H. Suszek, Warszawa 2012.
- Femiak T., Krasuska-Righesso B., Szymanowski K., Czy Sokrates polubiłby kawę? czyli po filozofię do kawiarni, „Edukacja Filozoficzna” 2010, nr 50.
- Ferry L., Jak żyć?, tłum. E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.
- Filozofia jako sztuka życia. Teorie, modele i wzorce życia dla doradztwa filozoficznego, (red.) A. Woszczyk, D. Olesiński, Katowice 2013.
- Filozoficzne implikacje w pedagogice. O sensie życia, edukacji i wychowaniu, (red.) V. Drabik-Podgórna, J. Spętana, D. Domagała, Kraków 2015.
- Frankl V.E., Psychoterapia dla każdego, tłum. E. Misiołek, Warszawa 1978.
- Frankl V.E., Homo patiens, tłum. R. Czernecki, Z.J. Jaroszewski, Warszawa 1998, wyd. 4.
- Frankl V.E., Wola sensu. Założenia i zastosowanie logoterapii, tłum. A. Wolnicka, Warszawa 2010.
- Frankl V.E., Człowiek w poszukiwaniu sensu, tłum. A. Wolnicka, Warszawa 2015.
- Gąsowski P., Filozofia jako droga do szczęścia, czyli o wpływie psychoterapii filozoficznej na wychowanie, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo” 2013, nr 19.
- Hadot P., Filozofia jako sposób życia, tłum. P. Domański, „Res Publica” 1991, nr 7–8.
- Hadot P., Czym jest filozofia starożytna?, tłum. P. Domański, Warszawa 2000.
- Haidt J., Szczęście. Od mądrości starożytnych po koncepcje współczesne, tłum. A. Nowak, Gdańsk 2007.
- Hansen J.T., Philosophical Issues in Counseling and Psychotherapy. Encounters with Four Questions about Knowing, Effectiveness, and Truth, Lanham – Boulder – New York – Toronto – Plymouth, UK 2014.
- Harmonia w życiu prywatnym i w biznesie, (red.) M. Kułakowski, Warszawa 2011.
- Jaeger W., Paideia. Formowanie człowieka greckiego, tłum. M. Plezia, A. Bednarek, Warszawa 2001.
- Jankélévitch V., To, co nieuchronne. Rozmowy o śmierci, tłum. M. Kwaterko, Warszawa 2005.
- Kapusta, A., Estetyzacja siebie – projekt filozofii jako sztuki życia, „Colloquia Communia” 2007, nr 1–2.
- Kapusta A., Szaleństwo i metoda. Granice rozumienia w filozofii i psychiatrii, Lublin 2010.
- Kasprzyk M., Poradnictwo filozoficzne w pracy z młodzieżą niedostosowaną społecznie, Olsztyn 2015.
- Kępiński A., Poznanie chorego, Kraków 2013.
- Knapp S., Tjeltveit A.C., A Review and Critical Analysis of Philosophical Counseling, „Professional Psychology. Research and Practice” 2005, № 5.
- Kondrat A., Wybrane teorie lęku egzystencjalnego i sposoby jego przezwyciężenia, „Studia z Historii Filozofii” 2015, nr 2.
- Kowalewska M., Doradztwo filozoficzne a coaching, [w:] Edukacja, wychowanie, odpowiedzialność. Z teorii i praktyki pedagogicznej, (red.) T. Zawojska, Warszawa 2013.
- Lahav R., What is Philosophical in Philosophical Counselling, „Journal of Applied Philosophy” 1996, № 3.
- Lahav R., Stepping Out of Plato’s Cave. Philosophical Counseling, Philosophical Practice, and Self-Transformation, Vermont, USA 2016.
- Louw D., Defining Philosophical Counselling. An Overview, „South African Journal of Philosophy” 2013, № 1.
- Łażewska D., Filozofia praktyczna w społeczeństwie wiedzy, „Journal of Modern Science” 2013, № 1.
- Mamcarz P., Prawda jako czynnik leczący w psychoterapii, „Sztuka Leczenia” 2013, nr 1–2.
- Marinoff L., W poszukiwaniu szczęścia. Jak skutecznie rozwiązywać życiowe problemy, tłum. M. Pietrzak-Merta, Warszawa 2002.
- Martin M.W., Ethics as Therapy. Philosophical Counseling and Psychological Health, „International Journal of Philosophical Practice” 2001, № 1.
- Mazur T., Współczesna praktyka stoicka, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 2010, nr 2.
- Mazur T., Stoicyzm po Freudzie, [w:] Nieświadomość i transcendencja, (red.) J. Michalik, Warszawa 2011.
- Mazur T., „Stoisz prosty albo cię prostują”. Psychosomatyczne podstawy racjonalistycznych praktyk stoickich, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” 2013, nr 1.
- Mazur T., Koncepcja edukacji ironicznej, „Analiza i Egzystencja” 2014, nr 25.
- Mazur T., O stawaniu się stoikiem. Czy jesteście gotowi na sukces?, Warszawa 2014.
- Mazur T., Pięć filarów stoicyzmu, „Charaktery” 2017, nr 1.
- Mills J., Ethical Considerations and Training Recommendations for Philosophical Counseling, „International Journal of Applied Philosophy” 1999, № 2.
- Mills J., Philosophical Counseling as Psychotherapy. An Eclectic Approach, „International Journal of Philosophical Practice” 2001, № 1.
- Mrówka M., Źródła etyki doradztwa w filozofii starożytnej, „Annales. Etyka w Życiu Gospodarczym” 2011, nr 2.
- Mundale J., That Way Madness Lies. At the Intersection of Philosophy and Clinical Psychology, „Metaphilosophy” 2004, № 5.
- Murawski K., Jaźń i sumienie. Filozoficzne zagadnienia rozwoju duchowego człowieka w pracach Carla Gustawa Junga i Antoniego Kępińskiego, Wrocław 1983.
- Nalepa A., Doradztwo filozoficzne (philosophical counseling) a praktyczny wymiar filozofii, „AVANT. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej” 2011, nr spec.
- New Frontiers in Philosophical Practice, (ed.) L. Amir, Cambridge 2017.
- Nowak A., Jakubiec M., Terapia a filozofia. O kilku filozoficznych aspektach nauk o zdrowiu, „Semina Scientiarum” 2014, nr 13.
- Nussbaum M.C., The Therapy of Desire. Theory and Practice in Hellenistic Ethics, Princeton – New York 1996.
- O cierpieniu – o przyjemności, (red.) T. Gadacz, Kraków 1996.
- Onfray M., Antypodręcznik filozofii. Lekcje sokratejskie i alternatywne, tłum. E. Aduszkiewicz, A. Aduszkiewicz, Warszawa 2009.
- Opoczyńska M., Kim jestem? Doświadczenie choroby psychicznej a stawanie się sobą, Kraków 2002, wyd. 2.
- Opoczyńska K., Róża wierszem niezawołana. Szkice na temat poznania i samopoznania, Kraków 2002.
- Ostasz L., O usprawnianiu rozumu i leczeniu psychiki. Psychoterapia filozoficzna, Krynica Morska 2007.
- Paczkowski P., Filozoficzne modele życia w klasycznym antyku (IV w p.n.e.), Rzeszów 2005.
- Paruzel-Czachura M., Etyczne uwarunkowania psychoterapii Gestalt, „Psychoterapia” 2013, nr 3.
- Paruzel-Czachura M., Psychoterapia Gestalt i jej ontologiczne źródła, „Hybris” 2013, nr 23.
- Paruzel-Czachura M., Między psychologią, psychoterapią i filozofią praktyczną. Poszukiwanie autentycznego życia w nurcie Gestalt, Gdańsk 2015.
- Pawłowski K.J., Dyskurs i asceza. Kształtowanie człowieczeństwa w kontekście mistyki filozoficznej, Kraków 2007.
- Philosophical Counselling and the Unconscious, (ed.) P.B. Raabe, Amherst, New York 2006.
- Philosophy, Counseling and Psychotherapy, (eds.) E.D. Cohen, S. Zinaich, Cambridge 2013.
- Philosophy, Psychiatry and Psychopathy. Personal Identity in Mental Disorder, (ed.) Ch. Heginbotham, Ashgate 2000.
- Popielski K., Noo-logoterapia. Elementy wprowadzenia, Lublin – Kielce 2004.
- Practicing Philosophy, (eds.) A. Fatić, L. Amir, Cambridge 2015.
- Psychologia narracyjna. Tożsamość, dialogowość, pogranicza, doradztwo filozoficzne, (red.) E. Dryll, A Cierpka, Warszawa 2011.
- Raabe P.B., Philosophical Counseling. Theory and Practice, Westport, Connecticut 2001.
- Raabe P.B., Issues in Philosophical Counseling, Westport, Connecticut – London 2002.
- Raabe P.B., Philosophy’s Role in Counseling and Psychotherapy, Lanham – Boulder – New York – Toronto – Plymouth, UK 2014.
- Rastrojo J.B., Philosophical Counseling as Poietic Philosophy, „Philosophical Practice” 2007, № 3.
- Rogacz D., Filozofia ekspercka – nieakademicka kontrofensywa filozofii?, „Człowiek i Społeczeństwo” 2015, nr 39.
- Rogers C.R., Terapia nastawiona na klienta. Grupy spotkaniowe, tłum. A. Dodziuk, E. Knoll, Wrocław 1991.
- Rogers C.R., O stawaniu się osobą. Poglądy terapeuty na psychoterapię, tłum. M. Karpiński, Poznań 2002.
- Rogers C.R., Sposób bycia, tłum. M. Karpiński, Poznań 2002.
- Ruschmann E., Doradztwo filozoficzne (fragmenty Wstępu), „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 2000, nr 3.
- Schuster S.C., Philosophy Practice. An Alternative to Counseling and Psychotherapy, Westport, Connecticut – London 1999.
- Sivil R.Ch., Understanding Philosophical Counseling, „South African Journal of Philosophy” 2009, № 2.
- Siwiec T., Navigare necesse est. O terapeutycznym wymiarze refleksji filozoficznej w sytuacji kryzysu orientacji, „Kultura i Wartości” 2016, nr 17.
- Szczukiewicz P., Olszewski J., Podejście egzystencjalne w psychologii i psychoterapii – możliwości i ograniczenia, „Horyzonty Psychologii” 2014, nr 4.
- Szulińska J., Eckharta Ruschmanna Doradztwo filozoficzne, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 2000, nr 3.
- Šulavikova B., Key Concepts in Philosophical Counselling, „Human Affairs” 2014, № 4.
- Tuedio J., Assessing the Promise of Philosophical Counseling. Questions and Challenges for an Emerging Profession, „International Journal of Philosophical Practice” 2003, № 1.
- Vernezze P.J., Donʼt worry, be stoic. Antyczna mądrość na trudne czasy, tłum. A. Aduszkiewicz, Warszawa 2013.
- Visnovsky E., Doradztwo filozoficzne jako forma praktyki filozoficznej, tłum. M. Aleksandrowicz, „Colloquia Communia” 2001, nr 4.
- Walsh R.D., Beyond Therapy: Levinas and Ethical Therapeutics, „European Journal of Psychothreapy, Counseling, and Health” 2005, № 1–2.
- Walsh R.D., Philosophical Counseling, „Janus Head. Journal of Interdisciplinary Studies in Literature, Continental Philosophy, Phenomenological Psychology, and the Art” 2005, № 2.
- White N., Filozofia szczęścia. Od Platona do Skinnera, tłum. M. Chojnacki, Kraków 2008.
- Wokół idei doradztwa filozoficznego, (red.) A. Latawiec, „Studia Philosophiae Christianae” 2018, nr 3.
- Women in Philosophical Counseling. The Anima of Thought in Action, (eds.) L. de Paula, P. Raabe, Lanham – Boulder – New York – London 2015.
- Wprowadzenie do psychologii egzystencjalnej, (red.) M. Opoczyńska, Kraków 1999.
- Xenakis I., Epictetus. Philosopher-Therapist, Hague 1969.
- Yalom I.D., Kat miłości i inne opowieści psychoterapeutyczne dla wszystkich, którzy kiedykolwiek brali udział w terapii po którejkolwiek ze stron, tłum. M. Jałocho, Warszawa 2000.
- Yalom I.D., Kiedy Nietzsche szlochał, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa 2005.
- Yalom I.D., Kuracja według Schopenhauera, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa 2006.
- Yalom I.D., Patrząc w słońce, tłum. A. Dodziuk, Warszawa 2008.
- Yalom I.D., Psychoterapia egzystencjalna, tłum. A. Tanalska-Dulęba, Warszawa 2008.
- Yalom I.D., Mama i sens życia. Opowieści psychoterapeutyczne, tłum. K. Zielnicki, Warszawa 2014.
- Yalom I.D., Stając się sobą. Pamiętnik psychiatry, tłum. P. Luboński, Warszawa 2018.
- Żelazny M., Jaspersowska wizja psychoterapii, „Studia z Historii Filozofii” 2010, nr 1.
- Żelazny M., Filozofia i psychologia egzystencjalna, Toruń 2011.